گلبول‌های سفید (WBCs) که به آن لکوسیت‌ها نیز می‌گویند سلول‌هایی هستند که در خون و سیستم لنفاوی گردش می‌کنند و به محافظت از بدن در برابر عفونت‌ها کمک می‌کنند. آن‌ها بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند و همچنین در التهاب، واکنش‌های آلرژیک و محافظت در برابر سرطان نقش دارند. شمارش افتراقی گلبول‌های سفید تعداد هر یک از انواع مختلف آن‌ها را در نمونه خون یک فرد در کنار هم بررسی می‌کند.
پنج نوع گلبول سفید وجود دارد که هر یک عملکرد متفاوت دارند. آزمایش افتراقی نشان می‌دهد که سلول‌ها در نسبت‌های طبیعی در کنار یکدیگر درون خون وجود دارند یا خیر، اگر تعداد یک نوع از گلبول‌های سفید افزایش یافته یا کاهش یافته باشد یا سلول‌های غیرطبیعی و یا نابالغ در خون وجود داشته باشد، از طریق این آزمایش مشخص می‌شود. این اطلاعات در تشخیص انواع خاص بیماری‌هایی که بر سیستم ایمنی و مغز استخوان تأثیر می‌گذارند، مفید است.
یک آزمایش افتراقی ممکن است همراه با یک شمارش خون کامل (CBC) انجام شود، آزمایشی که اغلب به عنوان یک بررسی سلامت عمو‌می مورد استفاده قرار می‌گیرد، یا ممکن است در پیگیری نتایج غیرطبیعی در CBC انجام شود. اغلب اوقات، یک آزمایش افتراقی روی آنالایزر خون خودکار انجام می‌شود، اما ممکن است توسط یک آزمایشگر آموزش دیده که یک اسمیر خون را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند، به صورت دستی نیز انجام شود. مقادیر به طور معمول به عنوان تعداد مطلق سلول گزارش می‌شوند، اما ممکن است به عنوان درصد نسبی تعداد کل گلبول‌های سفید نیز بیان شوند.
انواع گلبول‌های سفید
گلبول‌های سفید از سلول‌های پیش ساز تولید شده در مغز استخوان تشکیل می‌شوند. پنج نوع مختلف گلبول سفید شامل موارد زیر هستند:
• گرانولوسیت‌ها: این گلبول‌های سفید در سیتوپلاسم خود گرانول دارند. گرانول‌ها حاوی مواد شیمیایی و مواد دیگری هستند که به عنوان بخشی از پاسخ ایمنی آزاد می‌شوند. سه نوع گرانولوسیت شامل موارد زیر هستند:
• نوتروفیل‌ها (neu): معمولاً بیشترین تعداد گلبول‌های سفید در گردش خون را تشکیل می‌دهند. آن‌ها به ناحیه‌ای از بافت آسیب دیده یا آلوده منتقل می‌شوند، جایی که باکتری‌ها یا بعضا قارچ‌ها را درگیر و نابود می‌کنند.
• ائوزینوفیل‌ها (EOS): به عفونت‌های ناشی از انگل‌ها پاسخ می‌دهند، در واکنش‌های آلرژیک (بیش از حد حساس) نقش دارند و میزان پاسخ‌های ایمنی و التهاب را کنترل می‌کنند.
• بازوفیل‌ها (Baso): معمولاً کمترین تعداد گلبول‌های سفید در گردش خون را به خود اختصاص می‌دهند و تصور می‌شود که در واکنش‌های آلرژیک نقش دارند.
• لنفوسیت‌ها (لنف‌ها) هم در خون و هم در سیستم لنفاوی وجود دارند. آن‌ها به سه نوع تقسیم می‌شوند، اما آزمایش افتراقی تفاوتی بین آن‌ها قائل نمی‌شود. تمام لنفوسیت‌ها از سلول‌های پیش ساز لنفوئید مشترک در مغز استخوان متمایز می‌شوند. آزمایش افتراقی همه لنفوسیت‌ها را با هم شمارش و گزارش می‌کند. آزمایش‌های تخصصی جداگانه (مانند آزمایش سیستم ایمنی بدن) برای تمایز این سه نوع باید انجام شود:
• لنفوسیت‌های B (سلول‌های B): سلول‌های تولیدکننده آنتی بادی هستند که برای پاسخ‌های ایمنی اکتسابی خاص آنتی ژن ضروری هستند. سلول‌های پلاسما کاملاً متفاوت از سلول‌های B هستند که آنتی بادی، پروتئین ایمنی بدن را هدف قرار داده و باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر آنتی ژن‌های خارجی غیرخودی را هدف قرار داده و از بین می‌برند.
• لنفوسیت‌های T (سلول‌های T): مدت زمان لازم برای بالغ شدن را در تیموس می‌گذرانند و از چند نوع مختلف تشکیل می‌شوند. برخی از سلول‌های T به بدن کمک می‌کنند تا بین آنتی ژن‌های خودی و غیرخودی تمایز قائل شوند. برخی دیگر پاسخ ایمنی را آغاز کرده و گسترش آن را کنترل می‌کنند و در صورت لزوم آن را تقویت می‌کنند و بعد از حل شدن مشکل و بازگشت به شرایط سلامتی آن را کند می‌کنند. انواع دیگر سلول‌های T مستقیماً سلول‌های آلوده به ویروس یا سرطانی را مورد حمله قرار داده و آن‌ها را خنثی می‌کند.
• سلول‌های کشنده طبیعی (سلول‌های NK): به طور مستقیم به سلول‌های غیرطبیعی مانند سلول‌های سرطانی یا سلول‌هایی که به ویروس آلوده هستند حمله کرده و از بین می‌برند.
• مونوسیت‌ها (mono): مشابه نوتروفیل‌ها به ناحیه‌ای از عفونت منتقل می‌شوند و باکتری‌ها را نابود می‌کنند. آن‌ها بیشتر با عفونت‌های مزمن و نه حاد همراه هستند. آن‌ها همچنین در ترمیم بافت‌ها و سایر عملکرد‌های سیستم ایمنی بدن نقش دارند.
هنگا‌می که یک عفونت یا یک روند التهابی در جایی از بدن وجود دارد، مغز استخوان گلبول‌های سفید بیشتری تولید می‌کند و آن‌ها را در خون آزاد می‌کند. بسته به علت عفونت یا التهاب، ممکن است یک نوع خاص از گلبول‌های سفید برخلاف انواع دیگر افزایش یابد. با برطرف شدن شرایط، تولید آن نوع گلبول سفید فروکش می‌کند و دوباره این تعداد به سطح عادی کاهش می‌یابد.
علاوه بر عفونت‌ها و التهاب، شرایط مختلفی وجود دارد که می‌تواند بر تولید این سلول‌ها توسط مغز استخوان یا بقای آن‌ها در خون تأثیر بگذارد و در نتیجه باعث افزایش یا کاهش تعداد آن‌ها شود. آزمایش افتراقی به همراه سایر مؤلفه‌های آزمایش کامل خون، پزشک را نسبت به مشکلات احتمالی بیمار آگاه می‌کند. نتایج اغلب همراه با تست‌های اضافی مانند بررسی اسمیر خون که می‌تواند وجود جمعیت غیرطبیعی و یا نابالغ گلبول‌های سفید را نشان دهد، تفسیر می‌شوند.
در چند بیماری جدی، برخی از اشکال نابالغ سلول‌ها از مغز استخوان به گردش خون ر‌ها می‌شوند و ممکن است با آزمایش افتراقی گلبول‌های سفید شناسایی شوند. به عنوان مثال ممکن است این اتفاق در عفونت باکتریایی، لوسمی، آسیب‌های مغز استخوان در اثر تومور جامد، سندرم میلودیپلاستیک یا نئوپلاسم میلوپرولیفراتیو رخ دهد. برخی از سلول‌های نابالغ که ممکن است شناسایی شوند شامل متامیلوسایت‌ها، میلوسیت‌ها، پرومیلوسیت‌ها و بلاست‌ها هستند.
اگر نتایج حاکی از بروز مشکل باشد، ممکن است طیف گسترده‌ای از آزمایش‌های دیگر به منظور کمک به تعیین علت انجام شود. یک پزشک معمولاً علائم و نشانه‌های فرد، تاریخچه پزشکی و نتایج یک معاینه جسمی را در نظر می‌گیرد تا تصمیم بگیرد که سایر آزمایش‌ها ممکن است لازم باشد یا خیر. به عنوان مثال، در صورت نیاز، بیوپسی مغز استخوان برای ارزیابی وضعیت مغز استخوان انجام می‌شود.
هدف از انجام آزمایش افتراقی چیست؟
آزمایش افتراقی گلبول‌های سفید اغلب به عنوان یک معاینه کلی و به صورت بخشی از آزمایش شمارش کامل خون (CBC) انجام می‌شود. ممکن است از این روش برای تشخیص علت تعداد زیاد یا کم تعداد کلی گلبول‌های سفید خون استفاده شود، همان طور که با CBC مشخص می‌شود. اطلاعات به دست آمده از این آزمایش برای کمک به تشخیص برخی از دلایل بیماری‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد:
• عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها
• التهاب
• آلرژی، آسم
• اختلالات ایمنی (به عنوان مثال، اختلالات خود ایمنی، نقص ایمنی)
• لوسمی(به عنوان مثال، لوسمیمیلوئید مزمن، لوسمی لنفوسیتی مزمن)
• سندرم میلودیسپلاستیک
• نئوپلاسم‌های میلوپرولیفراتیو (مثلاً میلوفیبروز)
برخی از بیماری‌ها توسط سیستم ایمنی بدن پاسخی ایجاد می‌كنند كه باعث افزایش برخی از انواع گلبول‌های سفید می‌شود. دیفرانسیل ممکن است سرنخ‌هایی برای علت خاص آن پاسخ ایمنی داشته باشد. به عنوان مثال، می‌تواند به تعیین اینکه آیا عفونت ناشی از باکتری یا ویروس است، کمک کند.
سایر شرایط و بیماری‌ها بر تولید برخی از گلبول‌های سفید خاص توسط مغز استخوان یا بقای آن‌ها در گردش خون تأثیر می‌گذارد، در نتیجه تعداد این سلول‌ها افزایش یا کاهش می‌یابد. آزمایش افتراقی پزشک را از وضعیت تعداد گلبول‌های سفید خون آگاه می‌کند. در صورت مشاهده نتایج غیرطبیعی در آزمایش افتراقی، آزمایش‌های دیگری مانند اسمیر خون، بیوپسی مغز استخوان، تجزیه و تحلیل کروموزوم یا روش ایمونوفنوتیپ (مثلاً فلوسیتومتری جریان) برای بررسی‌های بیشتر انجام می‌شود . این آزمایش‌ها می‌تواند وجود جمعیت غیرطبیعی و یا نابالغ گلبول‌های سفید را نشان دهد.
چه زمانی باید آزمایش افتراقی گلبول‌های سفید را انجام داد؟
آزمایش افتراقی اغلب به عنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC) انجام می‌شود که ممکن است در زمان معاینه و چکآپ روتین توسط پزشک توصیه شود.
در صورت وجود علائم و نشانه‌های عمو‌می‌عفونت و التهاب مانند مانند موارد زیر، آزمایش افتراقی در آزمایش کلی خون گنجانده می‌شود.
• تب، لرز
• هر گونه درد در عضلانی بدن
• سردرد
• انواع علائم و نشانه‌های دیگر با توجه به این که در کدام محل از بدن التهاب یا عفونت ایجاد شده است ممکن است مورد بررسی قرار گیرند.
آزمایش ممکن است هنگا‌می انجام شود که علائم و نشانه‌ای در فرد وجود داشته باشد که پزشک فکر می‌کند ممکن است مربوط به اختلال خون و یا آسیب‌هایی در مغز استخوان، بیماری خود ایمنی یا سایر اختلالات ایمنی باشد.
اغلب برای قرارگیری نتایج در محدوده مرجع باید آزمایش افتراقی گلبول‌های سفید همزمان با CBC انجام شود.
نتیجه این تست افتراقی چه چیزی را نشان می‌دهد؟
نتایج آزمایش افتراقی تعداد و یا درصد هر نوع گلبول سفید که در نمونه خون شخص وجود دارد را نشان می‌دهد.
نتایج یک آزمایش افتراقی معمولاً به عنوان مقادیر مطلق از پنج نوع گلبول سفید گزارش می‌شود و یا ممکن است به عنوان درصدی از تعداد کل گلبول‌های سفید در نتایج قرار گیرند. مقادیر مطلق با ضرب تعداد کل گلبول‌های سفید براساس درصد هر نوع سلول سفید محاسبه می‌شود. این اطلاعات می‌تواند در تشخیص بیماری و نظارت بر روند درمان بیماری کمک کند. نوتروفیل‌ها به طور معمول بیشترین تعداد گلبول‌های سفید را تشکیل می‌دهند، به دنبال آن لنفوسیت‌ها، سپس مونوسیت‌ها، ائوزینوفیل‌ها و بازوفیل‌ها قرار می‌گیرند.
تفسیر نتایج یک آزمایش افتراقی باید به شکل دقیقی انجام شود. پزشک برای تفسیر نتایج این آزمایش علائم و نشانه‌ها و سابقه پزشکی و همچنین میزان افزایش یا کاهش سلول‌های خونی را در نظر می‌گیرد. تعدادی از عوامل می‌توانند باعث افزایش یا افت زودرس تعداد هر نوع گلبول‌های سفید شوند. در آزمایش‌های متوالی افزایش یا کاهش مداوم در تعداد این سلول‌ها مشاهده شود، معمولاً آزمایش‌های بیشتر را برای تعیین علت انجام می‌دهند.
در جدول زیر نمونه‌هایی از آنچه نتایج آزمایش افتراقی ممکن است نشان دهد، آمده است:
| نوع گلبول سفید | علامت اختصاری | مثال‌هایی از دلایل تعداد بالا | مثال‌هایی از دلایل تعداد پایین |
| نوتروفیل‌ها (تعداد مطلق نوتروفیل‌ها، درصد نوتروفیل‌ها) | Neu Polys PMNs ANC Neu ٪ | به عنوان نوتروفیلیا شناخته شده است عفونت‌های حاد باکتریایی و همچنین برخی عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها و قارچ‌ها التهاب (به عنوان مثال، بیماری التهابی روده، آرتریت روماتوئید) مرگ بافت (نکروز) ناشی از تروما، جراحی بزرگ، حمله قلبی، سوختگی فیزیولوژیکی (استرس، ورزش سخت) سیگار کشیدن بارداری آخرین سه ماهه یا هنگام زایمان لوسمی مزمن (به عنوان مثال، لوسمی میلوژن) | به عنوان نوتروپنی شناخته شده است سندرم میلودیسپلاستیک عفونت شدید، بیش از حد (به عنوان مثال، سپسیس – نوتروفیل‌ها استفاده می‌شوند) واکنش به دارو‌ها (به عنوان مثال، پنی سیلین، ایبوپروفن، فنیتوئین و غیره) اختلال خود ایمنی شی‌می‌درمانی سرطانی که در مغز استخوان گسترش می‌یابد کم‌خونی آپلاستیک |
| لنفوسیت‌ها (تعداد لنفوسیت‌های مطلق، درصد لنفوسیت‌ها) | Lymphs lym ly ALC lymphs٪ | معروف به لنفوسیتوز است عفونت‌های حاد ویروسی (به عنوان مثال، هپاتیت، آبله مرغان، سیتومگالوویروس (CMV)، ویروس اپستین بار (EBV)، تبخال، سرخچه برخی از عفونت‌های باکتریایی (به عنوان مثال، سیاه سرفه، سل (توبرکلوسیس) لوسمی لنفوسیتیک لنفوم | معروف به لنفوپنی یا لنفوسیتوپنی است اختلالات خود ایمنی (مثلاً لوپوس، آرتریت روماتوئید) عفونت‌ها (به عنوان مثال، HIV، سل، هپاتیت، آنفولانزا) آسیب مغز استخوان (به عنوان مثال، شی‌می‌درمانی، پرتونگاری) کمبود ایمنی |
| مونوسیت (تعداد مونوسیت مطلق، درصد مونوسیت) | Monos، AMC٪ monos | به عنوان مونوسیتوز شناخته می‌شود عفونت‌های مزمن (به عنوان مثال، سل، عفونت قارچی) عفونت در قلب (اندوکاردیت باکتریایی) بیماری‌های عروقی کلاژن (به عنوان مثال، لوپوس، اسکلرودرما، آرتریت روماتوئید، واسکولیت) بیماری التهابی روده لوسمی مونوسیتیک لوسمی میلوومونوسیتی مزمن لوسمی میلوومونوسیتیک دوران کودکی | به عنوان مونوسیتوپنی شناخته شده است معمولاً، یک تعداد کم از نظر پزشکی مهم نیست. تعداد کم تکرار شده می‌تواند نشان دهد: آسیب یا نارسایی مغز استخوان لوسمی سلول مویی |
| ائوزینوفیل‌ها (تعداد ائوزینوفیل مطلق، درصد ائوزینوفیل‌ها) | Eos AEC eos ٪ | معروف به ائوزینوفیلی است آسم، آلرژی مانند تب یونجه واکنش دارو‌ها التهاب پوست (مثلاً اگزما، درماتیت) عفونت‌های انگلی اختلالات التهابی (مانند بیماری سلیاک، بیماری التهابی روده) بدخیمی/ سرطان خاصی نئوپلاسم‌های میلوئیدی هیپرهوزینوفیلی | معروف به ائوزینوپنی است تعیین این مسئله معمولاً دشوار است زیرا تعداد آن‌ها به طور معمول در خون کم است. یک یا یک تعداد کم گاه به گاه معمولاً از نظر پزشکی قابل توجه نیست. |
| بازوفیل‌ها (تعداد باسوفیل مطلق، درصد بازوفیل‌ها) | Baso, ABC baso٪ | به عنوان بازوفیلی معروف است واکنش‌های نادر آلرژیک (مانند کهیر، حساسیت غذایی) التهاب (آرتریت روماتوئید، کولیت اولسراتیو) برخی لوسمی‌‌ها (به عنوان مثال، لوسمیمیلوئید مزمن) | معروف به بازوپنی است مانند ائوزینوفیل‌ها، اعداد به طور معمول در خون کم هستند. معمولاً از نظر پزشکی قابل توجه نیست. |
در موارد خاص، اشکال نابالغ و یا غیرطبیعی سلول‌ها ممکن است در خون وجود داشته باشد و با یک آزمایش افتراقی تشخیص داده شود. اشکال نابالغ شامل متامیلوسیت‌ها، میلوسیت‌ها، پرومیلوسیت‌ها و یا بلاست‌ها هستند. در این موراد آزمایش‌ها و بررسی‌های بیشتر (به عنوان مثال، بیوپسی مغز استخوان) ممکن است لازم باشد.
منبع: labtestsonline
